Dominees tempel en het kapelleke van de gelovigen ad 1715


oude_kerk_1743_Jan_de_beijer.jpg
Tekening van Jan de Beijer anno 1743 Sint Willibrorduskerk.
En het gebeurde in die dagen...dat de Groote of Willibrorduskerk van Mill instortte. Het dak van het middenschip hield het niet meer. Gelukkig bleven de zijmuren overeind, zodat alle puin en afval in het middenschip werden opgevangen. Direct na de vrede van Munster (1648) was de pastoor weggejaagd en had de dominee de roomse kerk gevorderd voor zijn diensten. Mogelijk dacht hij toen een omvangrijke protestante gemeente te kunnen vestigen in zo een mooie kerk. Het koor met het schip tot de toren had destijds een lengte van 40 meter. En de de toren is hoog en robuust gebouwd, minstens 3 geledingen. Gotische boogfriezen en terugspringende vlakken sieren het metselwerk.
Opvallend is ook de prachtige dakruiter, het torentje voor het klepklokje boven het koorgedeelte. Het kruis in siersmeedwerk op de viering, de eindnok, is typisch rooms. Later, in 1743 zal Jan de Beijer bovenstaande prent maken. De prent hebben we gevonden in de catalogus van H. Romers ( uitgifte 1969). Nog juist voor het verschijnen van het fotoboek-Mill in Beeld en Herinnering ( uitgifte 1989 ). Bovenstaande prent komt uit de verzameling Angerhaus in Rheinsberg (Dld.) Van dezelfde kunstenaar bezitten wij nog een prent, in dezelfde tijd getekend . Daarop is ter hoogte van de toren het jaartal 1556 vaag aangegeven. Misschien heeft iemand het jaar willen noteren, waarin de toren is afgebouwd. En onze voorouders zagen de verloedering aan. Hun kerk, waaraan zij tal van jaren hadden gebouwd werd door verwaarlozing en slecht onderhoud in enkele minuten afgebroken. De dominee met zijn 5 gemeenteleden, had genoeg aan het koor en de toren hield hij matig in stand, omdat soms de noodklok moest worden geluid. Voor de metten, het angelus en de vespers had hij geen klokgelui nodig. Duidelijk staat ook hier het duivenluik op zolder van de koster Van Tuerenhout aangegeven. Onze voorouders bedroefden zich over dit alles. Maar nog meer stoorden zij zich aan de protestant geworden overheden, de beheerders van de boerderijen, de Cuijklandse ambtenaren, rechters, landschrijvers en de grote ambtman, de voormalig rooms-katholieke heer Walraven van Steenhuis. Deze huisde in die tijd op zijn kasteel in Heumen. In de goede dagen had een van zijn voorvaderen, halfweg 1600, nog het beschermheerschap geaccepteerd van het gilde Sint Matthias van Oploo. Hij had zelfs het kunstig gesmede zilveren borstbeeld met de afbeelding van de Heilige Maagd Maria, geschonken. Met hun belasting en cijnzen dienden de inwoners van Mill, de heer van Oranje Nassau, die het Cuijklands Leenhof alsmede de plaats van de rechthebbende op de opbrengsten van alle geestelijke goederen van de abdij van Marienweerdt, had ingenomen.
Ondanks alles bleven zij hun oude geloof trouw. Onze voorouders hadden behalve hun schuilkerk bij Aldendriel, hun bedetochten naar de Oude kapel Maria ten Hove. Daar stond een beeltenis van Maria, om wiens voorspraak zij vroegen bij God. Hoewel het beeldje al vele malen was geroofd, werden de bedetochten door de overheid oogluikend toegelaten. Oogluikend.. nou ja , als ze voor deze Paepse Stoutigheden de recognitiegelden maar op tijd betaalden. Paringet (AD 1752) schrijft daar openlijk over in zijn Memoriaal van de stad Grave en den Lande van Cuijk. Maar nu een gedeelte van de grote kerk was ingevallen, eiste de dominee deze plek op voor zijn eredienst. Dat was de druppel, die over de rand van de emmer ging: eerst alles afnemen, verwaarlozen , onze kerk laten inzakken en nu ook nog ons kapelleke afnemen, dat ging te ver. Onze voorvaderen namen dit niet. Eindelijk durfden zij zich eens kwetsbaar op te stellen. Zo in de geest van-Wat er van komt, dat komt er van! En juist de protestante overheid maakt daar in maart 1715 een uitgebreid verslag van.

De gevolgen daarvan zien wij in het hoofdstuk -Het Kapelleke, de gelovigen en de wraeke anno 1715 -

menu

  • Kasteel Aldendriel inclusief fotoreportage
  • Verslag ontspoorde Duitse pantsertrein
  • Gemeente Mill en St. Hubert: de geschiedenis in vogelvlucht
  • De geschiedenis van de Princepeel inclusief fotoreportage
  • Kasteel Tongelaar inclusief fotoreportage
  • De Kerk in Mill door de eeuwen heen.
  • Het gilde van St. Catharina
  • "Wie de geschiedenis kent, leeft dubbel"
  • De Acaciahof
  • Ergens, waar in Nederland ; door A.H. de Bekker
  • De Kerk van de Heilige Willibrordus te Mill
  • Orgelbouwer Arent van Lampeler Mill
  • Het Patronaat in Mill
  • De erfenis van Graaf Ebroinus AD 721?
  • Pussele de erfenis van Sint Willibrordus Anno Domini 739
  • Mill in het eerste milennium omstreeks AD 1000
  • Mill en de Joncfrouen en Heeren van Kuyc tot 1400
  • De Millse samenleving omstreeks de 14e eeuw
  • Van Mylle tot Mill, rond d'n Moelendicke Ad 1600
  • Predikanten en Roomsche Paepen Ad 1600
  • Over Roomsche en Calvijnsche kasteelheren in de 16e eeuw
  • Over krijtende Heeren en morrend Volk, 17 e eeuw.
  • Dominees tempel en het kapelleke van de gelovigen ad 1715
  • Het Kapelleke, de gelovigen en de wraeke anno 1715
  • Over de wonderen van de bedevaarten in de 16e en 17e eeuw.
  • Over Grande Routes en Snaphanen in de Roomsche Capelle
  • Over de gezworenen, de borgen en de nasleep anno 1715
  • Over doop- en trouwboeken, hoog bezoek en prelaten 17 eeuw
  • Van Kerkepad, Pastoors en Paepsche stoutigheden 17-18de eeuw
  • Van de Hof Pisla, de Abdij, Stericdijcke en de schuur uit 1667
  • Kapel Onze Lieve Vrouw ten Hove
  • Feestgids uitgegeven bij het 70 jarig bestaan van de zangvereniging AMPHION-VONDEL te Mill
  • Bakhuizen in Mill en daarbuiten
  • Een historische wandeling door het jaar 1939
  • Het landhuis in de Stationsstraat 15 in Mill
  • Een vakantiedag met veel spannende herinneringen
  • Gedenkschrift Bierbrouwerij Het Anker-Mill
  • Onthulling namen appartementengebouwen
  • Echo der Meerheide, door M. v.d. Heijden
  • Middelbaar Onderwijs Mill
  • Vrouwen, door M. v.d. Heijden
  • Frans Klerkx
  • Notities uit het gemeentelijk archief van Mill
  • Strafrechtgeschiedenis van het Land van Cuijk periode 1588-1811
  • Mill al 649 jaar onafhankelijk
  • Mill, "Monument voor Nederlandse Militairen"
  • Als de Kerstklokken luiden door M. v.d. Heijden
  • 't is jaren geleden, maar waar gebeurd door M. v.d. Heijden
  • In het heden ligt het verleden, in het nu wat worden zal door M. v.d. Heijden